Zwangerschapsdiscriminatie op je werk
Wat is het en hoe pak je het aan?
Je zwangerschap zou een onbezorgde tijd moeten zijn. Maar in combinatie met je werk komt er wel veel bij kijken. In deze serie bespreken we alles wat op je pad komt: van je zwangerschap aankondigen tot met verlof gaan. Dit keer hebben we het over zwangerschapsdiscriminatie.
First check: wat is zwangerschapsdiscriminatie?
Zwangerschapsdiscriminatie betekent dat jij anders behandeld of benadeeld wordt, omdat je zwanger bent, net moeder bent geworden of een kinderwens hebt. Dit is een vorm van arbeidsmarktdiscriminatie en is verboden.
Dubbelcheck: voorbeelden van zwangerschapsdiscriminatie
Zwangerschapsdiscriminatie kan op veel verschillende manieren gebeuren. Ook op manieren waar je misschien nog niet aan had gedacht. Hieronder lees je een aantal voorbeelden:
- Er was je een promotie beloofd. Nu je zwanger bent, gaat die opeens niet door.
- Het sollicitatiegesprek gaat super, tot er wordt gevraagd naar je kinderwens. Dat mag eigenlijk al niet, maar je bent er eerlijk over en even later hoor je dat je de functie niet gekregen hebt.
- Je zou meer taken of verantwoordelijkheid krijgen op de werkvloer, maar nu je zwanger bent, gaan die opeens naar iemand anders.
- Je wordt buiten belangrijke ontwikkelingen op de werkvloer gehouden, omdat je zwanger bent of probeert te worden.
- Je krijgt je functie of volledige uren niet terug na je verlof.
- Bij een salarisverhoging word je overgeslagen door je zwangerschap.
- Je moet van je baas vakantiedagen opnemen voor de periode dat je weg bent in plaats van zwangerschapsverlof.
'Ik had al een 1e gesprek bij een werkgever gehad en dat voelde gelijk supergoed. Dat bleek wederzijds, want ik had al snel een uitnodiging voor een 2de gesprek. Kat in 't bakkie, dacht ik. Ik ging dan ook vrij relaxed dat volgende gesprek in. Daar zat ik tegenover 2 andere personen. In eerste instantie voelde het net zo goed. Totdat een man (met hoge functie) vroeg of ik kinderen wilde. Het gesprek viel even stil en ik antwoordde verbaasd dat ik dat wel wil, op termijn. De sfeer sloeg hierna om, ik voelde me niet meer op m'n gemak en een dag later kreeg ik te horen dat ze toch voor iemand anders hadden gekozen. Ik heb nog gevraagd waarom ik niet werd aangenomen, maar kreeg een nietszeggende standaard reactie.' - Sam (28), nu werkzaam in een schoenenwinkel
Wat kun je doen tegen zwangerschapsdiscriminatie?
Weet waar je recht op hebt! Als je dat weet, herken je zwangerschapsdiscriminatie en misstappen van je werkgever sneller. Check je rechten voor, tijdens en na je zwangerschap en check je eigen cao op speciale regels. We zetten je belangrijkste rechten op een rij:
- Jij mag een kinderwens hebben en zwanger worden als jij dat wil.
- Je mag niet ontslagen worden tijdens je zwangerschap en verlof.
- Als je zwanger bent, heb je recht op meer pauzes en aangepaste, veiligere werkzaamheden.
- Tijdens je zwangerschap of verlof mag je baas niet je salaris of uren veranderen zonder jouw goedkeuring.
- Maak je geen zorgen over je vervanging. Je werkgever heeft genoeg tijd om dat te regelen en het is niet jouw verantwoordelijkheid.
- Jouw verlof wordt door het UWV vergoed, dus je baas krijgt geld om die vervanging te regelen.
- Je hebt recht op zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof.
- Na je verlof hoor je dezelfde functie terug te krijgen die je voor je zwangerschap had.
'Ik was in 2018 in dienst bij een supermarkt als plaatsvervangend manager en in januari 2019 zou ik een vast contract krijgen. Aangezien eerdere beoordelingsgesprekken altijd goed waren, ging ik er niet vanuit dat er iets dat vaste contract in de weg zou staan. Het tegendeel was waar. Begin december 2018 moest ik op gesprek komen en zeiden ze dat ik toch niet goed pas binnen de functie en dat ik toch geen vast contract zou krijgen. Ik was 20 weken zwanger en stond plots op straat. Natuurlijk heb ik gevraagd of het met mijn zwangerschap te maken had. Ze zeiden van niet, maar de gezichten van de twee heren spraken boekdelen. Ik heb er geen zaak van gemaakt, omdat ik vreesde dat ik geen bewijs had. Gelukkig is het achteraf het beste wat me op werkgebied is overkomen. Misschien omdat het me de tijd gaf om te zoeken naar iets wat echt bij me paste. Ik heb nu een leuke baan waar ik beter op m’n plek ben.' - Marielle (31), hoofd hr en administratie
Check: Hier kun je zwangerschapsdiscriminatie melden
Je kent je rechten en weet dus hoe het hoort. Gaat het bij jou anders? Houdt je werkgever zich niet aan de wet? Dan zijn dit de stappen die je kunt nemen.
- Durf je het probleem zelf aan te kaarten? Praat dan met je werkgever en leg de problemen op tafel. Je kunt ook eerst bij een vertrouwenspersoon, ondernemingsraad of P&O afdeling terecht. Helpen de gesprekken niet en wil je er toch een zaak van maken? Dan kun je er een melding van maken bij verschillende instanties.
- Je kunt een melding maken bij een arbeidsdiscriminatiebureau bij jou in de buurt. Hier kun je ook vragen stellen en eventuele vervolgstappen bespreken. Als je aangifte wil doen, maar ook als je gewoon je verhaal kwijt wil. Bij het College voor de Rechten van de Mens kun je terecht als je de zaak wil aanvechten, maar ook als je wil dat iemand de situatie beoordeelt om te bepalen of er echt sprake is van zwangerschapsdiscriminatie.
'Tijdens mijn zwangerschap had ik last van extreem overgeven. Het was heftig en ik werd zelfs 4 keer opgenomen in het ziekenhuis. Ik werkte bij een boekwinkel, maar ik zat veel thuis. Ik heb nog halve dagen geprobeerd te werken, maar ook dat ging niet. Mijn collega’s en ik hadden allemaal een uitzendcontract, maar dat zou voor iedereen omgezet worden naar een vast contract met behoud van uren. Behalve voor mij. Ik kreeg te horen dat ik te vaak afwezig was geweest en mijn uren daarom gehalveerd zouden worden. Ik voelde meteen dat dit niet klopte, maar tekende toch. Het was dat of weg en dat was met 5 maanden zwangerschap geen optie. Na mijn verlof bleef ik mijn oude uren terugvragen, maar kreeg die niet. Toen werd ook nog mijn contract beëindigd. Ik werd strijdlustig: dit klopte niet en was zwangerschapsdiscriminatie. Ik regelde een advocaat en stapte naar het College voor de Rechten van de Mens. Er kwam een zaak en die won ik. Toen ik dat hoorde heb ik gedanst van blijdschap, maar ook gehuild. Het voelde als gerechtigheid, maar het is schrijnend dat dit soort dingen nog steeds gebeuren.' - Lotte (38), nu werkzaam in de kinderopvang
Laatste check: schakel de hulp van de FNV in
Ook de FNV kan je helpen. We hebben zelfs een speciaal meldpunt voor arbeidsmarktdiscriminatie. De alarmbellen gaan rinkelen als we doorkrijgen dat er vaker meldingen komen over dezelfde bedrijven, organisaties of werkgevers. In dat geval gaan we in gesprek met deze partijen om te zorgen dat zwangerschapsdiscriminatie geen kans meer krijgt.
Zakia Bouhaulin werd na haar zwangerschap opeens heel anders behandeld op haar werk. De FNV kon Zakia gelukkig helpen met onder andere juridisch advies. Lees haar verhaal in deze blog.
Hoe vervelend zwangerschapsdiscriminatie ook is; er een melding of zaak van maken is natuurlijk niet verplicht. Dat kost tijd en energie en je hebt waarschijnlijk wel wat anders aan je hoofd. Het is heel begrijpelijk dat je geen zin hebt in gedoe. Voel je daar dus ook niet schuldig over. Denk wel na over of je gelukkig wordt van werken in een bedrijf waar dit gebeurt.
Je weet nu beter wat zwangerschapsdiscriminatie is, hoe je het herkent en aanpakt. Krijg je te maken met zwangerschapsdiscriminatie en wil je erover praten? Je kunt ons ook altijd gewoon even een appje sturen
