Discriminatie op de werkvloer

Vervelend maar waar: 1 op de 10 mensen ervaart discriminatie op de werkvloer. Arbeidsmarktdiscriminatie of arbeidsdiscriminatie heet dat. Dat betekent dat je anders wordt behandeld dan je collega’s.

Bij discriminatie wordt al snel gedacht aan afkomst of huidskleur. Maar het kan op basis van veel verschillende dingen gebeuren. Denk aan: geslacht, geaardheid, godsdienst, zwangerschap, handicap of leeftijd. En daardoor krijg jij die baan, dat salaris of die promotie niet. Zit je dan met je ambitie en carrièreplannen. Dit doe je er aan!

Welke voorbeelden van discriminatie op de werkvloer zijn er?

Discriminatie kan op verschillende manieren je carrière in de weg staan. Bijvoorbeeld bij sollicitaties: je wordt niet of moeilijker aangenomen. Maar ook als je al werkt of stage loopt. Je kunt op verschillende manieren discriminatie ervaren:

Als er onterecht aan jou en wat je kan getwijfeld wordt, kan dat je heel onzeker maken. Een negatief zelfbeeld houdt je vervolgens weer tegen om nieuwe, grote stappen te durven maken in je loopbaan. ‘Wat als ze gelijk hebben?’, laat je niet gek maken door dat stemmetje! Het ligt niet aan jou.

'Ik deed al een paar jaar, naast mijn wajong, fulltime vrijwilligerswerk toen dezelfde zorginstelling me een baan aanbood op een andere locatie. Het was flink aanpoten vergeleken met wat ik gewend was, maar heel leuk. Na een tijdje merkte ik dat ik vaak werd gecontroleerd. Ik ontdekte dat een collega had gezegd dat iedereen mij goed in de gaten moest houden omdat ik een wajong-uitkering heb. Ik was zó beledigd en gekwetst! Ik had precies hetzelfde contract als deze collega. Waarom moest ik me bewijzen? Ik wist niet goed wat ik met de situatie aan moest dus stapte naar mijn leidinggevende. Helaas werd ik totaal niet serieus genomen. Ik ben uiteindelijk teruggegaan naar mijn oude vrijwilligerswerk. Ergens voelde ik al die tijd wel dat dit niet oké was. Ze hadden mij moeten behandelen als iedere andere collega. Ik ging aan mezelf twijfelen. Was ik dan echt anders en minder waard? Gelukkig weet ik nu, 3 jaar later, wel beter.' - Anna, zorgmedewerker (30)

Reminder: zo hoort het wel!

Je werkgever en/of collega’s moeten je beoordelen op wat je kunt en wat je doet. Iets wat ‘anders’ aan jou is, zou daarin geen rol mogen spelen. Je mag dus niet om welke reden dan ook als minderwaardig worden behandeld. Discriminatie is niet voor niets verboden. Je werkgever moet werknemers gelijk behandelen.

Ben je het slachtoffer van discriminatie op de werkvloer? Praat erover met mensen die je vertrouwt. Vrienden en familie kunnen je helpen om je ervaringen en gevoel een plek te geven. Het kan bovendien fijn zijn om er eerst met bekenden over je ervaringen te praten, voordat je het gesprek op de werkvloer aangaat.

Next check: gelijk halen of niet?

Als jij het gevoel hebt dat je gediscrimineerd wordt, is dat heel vervelend. Wat het misschien nog wel lastiger maakt: het is moeilijk te bewijzen. Als slachtoffer van discriminatie hoef je er niet vanuit te gaan dat degene die jou discrimineert dat gaat toegeven. Dat maakt de drempel hoog om het onderwerp en je gevoel te bespreken. ‘Het is toch maar een grapje’ of ‘dat heb je je verbeeld’ zijn reacties die vaak voorkomen. Ga dus niet op zoek naar je gelijk, maar bespreek de situatie wel als je wil dat de discriminatie stopt. Dat kun je bijvoorbeeld met een vertrouwenspersoon doen of met je leidinggevende. Focus op de feiten en leg daarna uit wat dat met je deed. Benadruk dat niemand zich zo zou mogen voelen op de werkvloer en dat discriminatie onacceptabel is. Onthoud: jouw gevoel is geen punt van discussie.

'Ik werkte als serveerster in een restaurant toen ik in verwachting raakte. Tijdens mijn zwangerschap kreeg ik de diagnose Hyperemesis Gravidarum. Ik was 9 maanden lang vreselijk ziek en had daarnaast ook bekkeninstabiliteit. Mijn werkgever vond dat ik mij aanstelde en liet dat via spraakbericht op Whatsapp maar al te duidelijk weten. Ik moest van hem gewoon komen werken, want ‘vrouwen in Afrika werken immers ook gewoon door tot de dag dat ze bevallen’. Het UWV keert ziekte door zwangerschap volledig uit, maar mijn werkgever dwarsboomde dit door mij pas heel laat ziek te melden. Hij vond dat ik misbruik maakte van het feit dat ik net een vast contract had. Ik kreeg dus niet doorbetaald. Een aangetekende brief zorgde er uiteindelijk voor dat ik (miezerige) excuses en mijn geld kreeg, maar de hele situatie was enorm stressvol. Een felicitatie na geboorte van mijn kleine kon er nog net vanaf. Na mijn verlof ben ik niet meer teruggegaan.' - Sophie (34), serveerster

Check: dit kan je doen bij discriminatie op werk

Het bespreken van de situatie is natuurlijk niet je enige optie. Je kunt bijvoorbeeld contact opnemen met een antidiscriminatiebureau. Dat kun je doen door langs te gaan bij een bureau bij jou in de buurt, door te bellen of online een melding te maken. Bij het antidiscriminatiebureau kun je terecht voor advies over je mogelijkheden. Je kunt ook een klacht kunnen indienen bij een klachtencommissie op je werk of aangifte doen bij de politie.

Wat als je discriminatie op de werkvloer liever niet wilt bespreken?

Wat als je slachtoffer bent van discriminatie, maar het onderwerp niet met je werkgever wilt bespreken? Of als je geen aangifte of melding wil doen? Of je nou gelijk hebt of niet: soms voelt het gewoon niet goed om het aan te kaarten. Misschien wil je de sfeer gezellig houden, heb je er simpelweg de energie niet voor of leg je je liever bij de situatie neer. Dat gevoel is ook heel begrijpelijk, hoe hard wij ook roepen dat arbeidsmarktdiscriminatie aangepakt moet worden. Je moet dan wel voor jezelf kiezen: wil je bij deze werkgever blijven of zoek je een plek waar je beter behandeld wordt?

Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, want genoeg mensen kunnen niet zomaar hun baan opzeggen en een nieuwe zoeken. Hoe ga je dan met discriminatie om? Doe je ding en focus op wat er goed gaat. Hoe kortzichtig je collega of werkgever ook is, jij staat daarboven. Gebruik het onrecht als brandstof om jezelf te ontwikkelen en nog beter en groter te worden dan je al bent. Aan jezelf blijven werken is altijd belangrijk, maar zeker als je niet op je plek zit bij een baan. Haal je het vertrouwen uit jezelf en probeer het gedrag van anderen zoveel mogelijk te negeren.

Hopelijk heb je iets aan dit artikel gehad. Wij vinden dat jij een werkplek verdient waar je gewaardeerd wordt en je je op je plek voelt. Want is er ongelijkheid? Dan is ons werk niet af. Word je gediscrimineerd op je werk en wil je daar graag eens over praten? Stuur Amal of een van onze andere collega's dan een appje.