Gelijke beloning bij gelijkwaardig werk

Als vrouw evenveel salaris krijgen als je mannelijke collega, dat zou voor zich moeten spreken. Toch? Helaas is dat in Nederland nog altijd niet het geval. Vrouwen verdienen in het bedrijfsleven bijvoorbeeld voor hetzelfde werk gemiddeld 6% minder dan hun mannelijke collega’s. Dat is natuurlijk niet oké. Merk jij dat jouw werkgever ook ongelijk beloont? Met deze checklist helpen we je verder. Zodat jij krijgt wat je verdient.

Hoe zit dat precies?

In Nederland verdienen vrouwen vaak minder dan mannen. Dat komt bijvoorbeeld doordat mannen meer werken en beter betaalde beroepen hebben. Dat noemen we de loonkloof. Maar het gebeurt ook dat vrouwen voor hetzelfde werk minder verdienen dan hun mannelijke collega’s. Dat noemen we ongelijk belonen of beloningsdiscriminatie. Daar is geen logische verklaring voor. Dit is dan ook verboden.

Check: is er verschil?

Het is lastig om erachter te komen of jouw werkgever doet aan beloningsdiscriminatie. Vaak weet je namelijk helemaal niet wat jouw collega’s precies verdienen. De enige manier om daarachter te komen is door een loonstrook te zien of het onderwerp te bespreken. Dat klinkt simpeler dan het is. Praten over wat je verdient, is vaak nog een taboe. Je zou er via de afdeling P&O of HRM achter kunnen komen, maar dan moeten zij wel mee willen werken. Afdwingen kan op het moment (nog) niet. Maar als je werkgever een gelijkwaardige werkvloer nastreeft, dan zouden ze actief mee moeten werken aan het bestrijden van beloningsdiscriminatie.

‘Als zelfstandig HR-expert heb ik vanuit de kant van werkgever een duidelijk perspectief op ongelijk belonen. Beloning gaat in veel bedrijven helaas nog op een niet transparante manier. Daardoor krijgen vaak de hardste schreeuwers het meest. Mijn ervaring is dat vrouwen zelf minder om loonsverhoging vragen dan mannen. Dat komt vooral vanuit bescheidenheid. Al hoor ik ook vaak dat ze alleen gemeende waardering willen ontvangen in plaats van erom moeten vragen. Ik denk dat werkgevers beter kunnen werken volgens ‘het nieuwe belonen’. Hierbij stop je met persoonlijk belonen, maar doe je het op vaste momenten en op een eerlijke manier. Zo ontstaat er minder verschil tussen werknemers. Steeds meer organisaties belonen op deze manier, maar er valt nog veel winst te behalen.’ - Sanne (36), eigenaar hr expert bureau

Check de feiten

Ongelijk belonen is verboden volgens de wet. Ook belangrijk is wat er in de cao staat. In je cao staan alle afspraken die voor jouw branche of werkgever zijn gemaakt. Je hebt twee soorten: standaard en minimum cao’s. Van standaard cao’s mag niet worden afgeweken. Je moet het loon krijgen dat in de cao is opgenomen. Meer of minder verdienen dan een andere collega is dan dus eigenlijk niet mogelijk. Vaker is een cao een minimum cao. Dat betekent dat je niet minder mag verdienen dan er in de cao staat, maar wel meer. Daarbij mag er dus onderhandeld worden en gebeurt het dat werknemers andere salarissen krijgen voor hetzelfde werk. Ongelijk belonen mag ook als iemand bijvoorbeeld langer in dienst is of meer werkervaring heeft. En dat maakt de situatie lastig. Want meer verdienen mag dus, maar niet als dat gebaseerd is op discriminatie. Dat maakt het lastig om ongelijke beloning aan te tonen. Als je nu beloningsdiscriminatie vermoedt, moet je dat kunnen bewijzen.

Mijn collega verdient meer dan ik, wat nu?

Vermoed je, of weet je zelfs zeker, dat er ongelijk beloond wordt op je werk? Check dan eens bij je collega’s of zij dit ook hebben gemerkt en het willen aanpakken. Het liefst pak je dit probleem samen aan en ga je ook samen, als team, het gesprek aan met je baas. Geef aan wat je hebt ontdekt en dat dat niet alleen ongewenst, maar ook nog eens verboden is. Je werkgever moet (en zal waarschijnlijk) met een verklaring komen. Bijvoorbeeld dat er is onderhandeld of dat de meer verdienende collega meer ervaring heeft. Klopt dat niet en denk je echt dat het verschil zit in het zijn van een man of vrouw? Maak dan melding van beloningsdiscriminatie bij het College voor de Rechten van de Mens. Zij kunnen je advies geven en, als je dat wil, er een zaak van maken en onderzoeken of jouw werkgever echt aan loondiscriminatie doet.

Het ligt niet aan jou

Als je je werkgever met zo’n vage verklaring op tafel komt, kun je het gevoel van krijgen dat het dus je eigen schuld is dat je minder verdient. Weet: dat is het absoluut niet. Het is niet zo dat vrouwen minder ambitie hebben of slechter onderhandelen. Wel krijgen mannen vaker hun zin bij zo’n onderhandeling. Het verschil in loon voor hetzelfde werk zit hem dus niet in de instelling van vrouwen, maar het feit dat we in onze maatschappij en op de arbeidsmarkt nog altijd dealen met ongelijkheid die veel dieper zit. Voel je dan ook niet rot en laat je geen schuldgevoel aanpraten. Jij verdient het om hetzelfde loon als je mannelijke collega’s te krijgen.

‘Het was mijn eerste grote-mensen-baan. We hadden een klein team en een mannelijke collega en ik begonnen ongeveer een maand na elkaar. Hij had meer werkervaring, maar ik een studie gelinkt aan het vakgebied. Toch kreeg hij meer betaald. Na 2 jaar vertrok de senior uit het team. Mij was aan het begin verteld dat een promotie er na ongeveer 2 jaar wel in zou zitten. Ik deed bovendien vrijwel hetzelfde werk als die senior, had een internationaal project lopen én veel blije klanten. Lang verhaal kort: die promotie kreeg ik niet. Mijn volgende verzoek was om mijn betaling gelijk te trekken aan mijn mannelijke collega. Ik kon aantonen dat ik minder betaald kreeg, maar toch werd mijn salaris niet aangepast. Uiteindelijk kwam ik in een burn-out terecht en vanaf daar werd de situatie erger. Na 2 jaar ziekte en verschillende pogingen om te re-integreren, ben ik zelf opgestapt. Het vertrouwen was weg. Wel heb ik geleerd van deze ervaring. Bijvoorbeeld dat ik brutaler mag zijn. Als ik niet serieus genomen word, ga ik nu sneller op zoek naar iets nieuws en stop met mezelf proberen te bewijzen. En: laat afspraken altijd zwart op wit zetten. Dit was 5 jaar geleden en inmiddels heb ik een fijnere baan in een heel ander werkveld.’ - Carina (30), consultant

Laatste check: dit doet de FNV

Bij de FNV vinden we dat iedereen gelijk is, overal en vooral op de werkvloer. Hetzelfde werk doen, betekent dat je hetzelfde betaald moet krijgen. Door in gesprek te gaan met werkgevers, maar ook met landelijke instanties. Word jij op werk ongelijk beloond? Maak dan een melding bij ons meldpunt arbeidsmarktdiscriminatie. Dan zoeken we samen met jou naar een oplossing. Als je lid bent van de FNV kunnen we je ook helpen bij het nemen van juridische stappen.

Zo, nu weet jij wat ongelijke beloning is en wat je ertegen kunt doen. Heb je nog vragen? Stuur dan Laura of een van onze andere collega’s een appje. We helpen je graag!